Imbir to bardzo znana roślina, używana od co najmniej 5000 lat. Imbir opisywali już Chińczycy w księgach medycznych datowanych na 2700 rok p. n. e. Stosowała go hinduska medycyna Ayurwedy, znali i cenili starożytni Grecy i rzymianie. Świeże kłącza są wykorzystywane w celach spożywczych, suszony zmielony imbir to popularna przyprawa. W tradycyjnej medycynie stosowano imbir w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego (niestrawność, wymioty) oraz przy bólach głowy i bólach reumatycznych. Kłącza zawierają olejki eteryczne, w których dominują seskwiterpeny oraz monoterpeny (linalol, neral, cyneol, borneol), witaminy z grupy B, flawonoidy i wiele innych związków. Ostry smak zawdzięczamy obecności gingeroli, w suszonym surowcu dominują szogaole. W 2004 r. zbadano skład chemiczny świeżego imbiru (z uprawy organicznej) identyfikując 63 związki, w tym 20 nowych. Rok później analizując suszony imbir znaleziono 115 związków, 45 z nich to związki obecne również w świeżym imbirze, ale 31 to były jeszcze nieopisane połączenia.

W przeglądowej pracy opublikowanej w 208 r., omówiono główne kierunki badań nad aktywnością związków z imbiru. Okazało się, że jest coraz więcej dowodów na jego działanie antyagregacyjne, obniżające ciśnienie krwi, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Wodny wyciąg ze świeżego imbiru podawany szczurom przez 4 tygodnie, stwierdzono, ze przeciwdziała zlepianie się płytek krwi, bo wpływa na syntezę trombosanu (TXB2), obniża też poziom por-zapalnej prostaglandyny E2 oraz poziom cholesterolu w surowicy krwi. Badania na zwierzętach pokazały, że ekstrakt z imbiru powoduje obniżenie ciśnienia krwi w arteriach, wpływa na siłę skurczu, działając blokująco na kanały wapniowe.

Bioaktywne związki z imbiru mają działanie antyoksydacyjne i hamują procesy zapalne, a badania naukowe z ostatnich lat pokazują coraz lepiej biochemiczny mechanizm działania przeciwzapalnego. Gingerole hamują syntezę prostaglandyn i leukotrienów, są tez efektywne przeciwko cytokinom produkowanym w miejscu objętym stanem zapalnym. Cytokiny to małe białka, działające jak przenośniki informacji, uwalniane przez limfocyty, makrofagi i inne komórki układu immunologicznego. Związki z imbiru mogą wpływać na różne szlaki aktywowane w przypadku chronicznego stanu zapalnego: na geny kodujące cytokiny i chemokiny oraz na enzymy, takie jak cyklooksygenazy.

Ekstrakt z imbiru zmniejszył stan zapalny w stawach hamując produkcję cytokin i chemokin w synowiocytach, chondrocytach i leukocytach. Paradol, inny reprezentant serii związków imbiru, ma silniejsze działanie przeciwzapalne i antyagregacyjne niż aspiryna, działa na COX-1. Aktywność hamującą COX-1 wykazują też gingerole.  Postawiono hipotezę, że za efekt przeciwzapalny in vivo odpowiada hamowanie aktywności makrofagów, co można wykazać in vitro. Tym aktywnym składnikiem ekstraktu jest 6-gingerol, który selektywnie hamuje produkcję pro-zapalnych cytokin przez makrofagi, ale nie wpływa na funkcje związane z antygenami.

Interesujące są wyniki badań mikrobiologicznych. Składniki imbiru, gingerole są aktywne przeciwko bakteriom Helicobacter pyroli, które są jedną z głównych przyczyn powstawania nowotworów przewodu pokarmowego. Dlatego informacja o naturalnych roślinnych składnikach diety o działaniu bakteriobójczym, które mogą ograniczyć stosowanie antybiotyków może być bardzo cenna. Frakcje zawierające polifenolowe związki z imbiru działały silnie bakteriobójczo na Helicobacter pyroli, chociaż ich działanie antyadhezyjne tj. przeciwdziałanie osadzaniu się bakterii na ścianach jelit, było słabsze. Tym niemniej może to być efektywny i tani środek blokujący rozwój choroby wrzodowej.

Testowano 29 różnych ekstraktów roślinnych w poszukiwaniu środków przeciwgrzybicznych i okazało się, ze ekstrakt z imbiru miał najszerszy zakres działania na różne rodzaje grzybów.

Był jedynym działającym grzybobójczo na Rhizopus sp., wobec którego nie skutkuje znany lek ketokonazol. Grzybobójcze działanie 6-, 8-, 10-gingerolu w stężeniu poniżej 1 mg/ml potwierdzono na 13 patogenach. Autorzy badań uważają, że ekstrakt z imbiru, standaryzowany na obecność tych gingeroli mógłby być praktycznie wykorzystywanym środkiem przeciwgrzybiczym.

Związki biologicznie czynne z imbiru mają działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne, spazmolityczne, stosuje się je także jako środek normalizujący procesy trawienne. Gingerole i szogaole pobudzają wydzielanie śliny i soków trawiennych, dlatego imbir doskonale się sprawdza jako przyprawa do sałatek, warzyw, mięsa i ryb oraz pikantnych sosów.

W Anglii popularne są imbirowe ciastka i piwo, w Polsce sproszkowany imbir dodaje się do pierników. Osoby lubiące arabską kawę z kardamonem powinny tez spróbować doskonałej kawy z dodatkiem imbiru. W dobrych sklepach spożywczych można kupić świeże kłącze w kawałkach, dodając je do potraw z ryb i drobiu – docenimy pełnie jego smaku.

Kto powinien jeść imbir?

Zwykle sądzi się, ze imbir wywiera korzystny wpływ tylko czynności przewodu pokarmowego. Widomo jednak także, że imbir poprawia formę organizmu, ma korzystny wpływ na czynność wątroby i serca.
Sprzyja wzmożeniu popędu płciowego i jest traktowany jako afrodyzjak.
Imbir w różnej postaci można polecać osobom cierpiącym na reumatyzm. W Polsce można było dostać ekstrakt z kłącza imbiru (zawierający 255 mg wyciągu w kapsułce) jako lek OTC (Zinaxin) przeznaczony do leczenia chorób reumatycznych. Ma podobne działanie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, ale nie ma niekorzystnego wpływu na przewód pokarmowy. Ekstrakt z imbiru to nie jest lek o szybkim działaniu przeciwbólowym, poprawa następuje po 2-4 tygodniach stosowania. Jest to jednak nowa szansa dla chorych na efektywne leczenie, na większy komfort życia i swobodę ruchów. Przeciwzapalne właściwości imbiru znalazły zastosowanie w leczeniu chorób układu oddechowego i grypy.

Aromatyczny przepis na chłody

W zimne dni, po przemarznięciu na wietrze, zróbmy sobie po powrocie do domu gorący imbirowy napój: oskrobane kawałki imbiru trzeba utrzeć lub zmiksować, 1 łyżkę tej masy zagotowujemy w 1 litrze wody, dodajemy sok z cytryny i dużą łyżkę miodu. Napój jest bardzo smaczny, świetnie rozgrzewa, dostarcza porcję związków działających przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie.

Warto wiedzieć, że imbir stosuje się jako remedium na chorobę lokomocyjną, a także w przypadku nudności po operacji czy porannych mdłościach w pierwszym trymestrze ciąży. W szpitalu Uniwersytetu Thammasat w Tajlandii podawano imbir 170 ciężarnym (2 x dziennie kapsułkę z 0,5 g sproszkowanego ekstraktu) – był równie skuteczny jak syntetyczny lek, ale nie dawał niepożądanych skutków. Ten naturalny środek przeciwwymiotny przetestowano z dobrym skutkiem w najgorszych warunkach: na okrętach marynarki wojennej podczas sztormowej fali. Firmy farmaceutyczne produkują imbirowe preparaty dla podróżników; takie preparaty z imbirem (Avioplant, Lokomotiv) mogą stosować dzieci i dorośli.

Imbir w Tradycyjnej medycynie Chińskiej

Według tradycyjnej medycyny chińskiej kłącze imbiru – SHENG JIANG, jest to zioło ostre w smaku, o ciepłej naturze. Działa w Płucach, Nerkach, Śledzionie i Żołądku. 
Działa napotnie i uwalnia od syndromu zewnętrznego, usuwa zablokowanie przez Wiatr i Zimno – przeziębienie i przewianie. Ogrzewa Żołądek, uspokaja Qi Żołądka i zatrzymuje wymioty. Rozprasza Zimny Wiatr z Płuc i przekształca Śluz (grypa żołądkowa). Leczy odczucie pełności w klatce piersiowej, kaszel i zbuntowaną, wznoszącą się Qi (mdłości). Imbir poprawia wchłanianie składników pokarmowych i ma działanie aktywizujące funkcji Żołądka – wspiera produkcję kwasów żołądkowych. Zaleca się picie herbatek imbirowych w godzinach największej aktywności układu pokarmowego – 7.00-11.00 oraz unikanie napoju z imbirem w godzinach wieczornych, ponieważ może powodować rozdrażnienie lub zaburzony sen.

Surowego kłącza imbiru – SHENG JIANG nie należy stosować przy suchym kaszlu, ponieważ ma działanie rozpraszające i może nasilić kaszel.

Różnica między surowym a suszonym imbirem

Różnica między surowym imbirem a suszonym imbirem polega na tym, że jest to inna cześć rośliny. SHENG JIANG – surowy imbir jest to młode kłącze, zbierane latem, a GAN JIANG (suszony imbir/stary imbir) to starsze kłącze zbierane jesienią i suszone. 
Surowy imbir jest bardziej ostry i ma większe działanie na zewnątrz, bardziej oddziałuje na Żołądek, a suszony imbir – GAN JIANG bardziej ogrzewa. 

GAN JIANG jest ostry w smaku, ma gorącą naturę termiczną. Działa w Płucach, Sercu, Śledzionie i Żołądku. Ogrzewa Środek (Płuca i układ pokarmowy), rozprasza Zimno, Wzmacnia Yang i otwiera meridiany. Ogrzewa Płuca i rozprasza Śluz. Wycisza biegunkę z Zimna. Działa wysuszająco.  

Źródło
Iwona Wawer „Suplementy diety dla Ciebie”
Grażyna Kidawska – Złoty Środek

---